Theo đó, Luật Thanh tra năm 2022 có những điểm mới như sau:
Thứ nhất, thay đổi phạm vi điều chỉnh từ “quy định về tổ chức, hoạt động thanh tra nhà nước và thanh tra nhân dân” thành “quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra”, đồng thời bãi bỏ các quy định liên quan đến hoạt động thanh tra nhân dân.
Thứ hai, bổ sung nguyên tắc “Không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác” so với Luật Thanh tra năm 2010.
Thứ ba, bỏ hình thức thanh tra thường xuyên được tiến hành trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành so với Điều 37 Luật Thanh tra 2010. Theo đó, hình thức thanh tra bao gồm: Hoạt động thanh tra được thực hiện theo kế hoạch hoặc đột xuất (trước đây, Luật Thanh tra năm 2010 quy định các hình thức thanh tra bao gồm: Hoạt động thanh tra được thực hiện theo kế hoạch, thanh tra thường xuyên hoặc thanh tra đột xuất).
Thứ tư, sửa đổi, bổ sung một số quy định về thời hạn thanh tra và gia hạn thời hạn thanh tra, như: bổ sung trường hợp thời gian tạm dừng thanh tra do có sự kiện bất khả kháng ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện cuộc thanh tra; đối tượng thanh tra đề nghị tạm dừng cuộc thanh tra mà có lý do chính đáng và được người ra quyết định thanh tra đồng ý sẽ không được tính vào thời hạn thanh tra và bổ sung các trường hợp được gia hạn thời hạn thanh tra đối với các trường hợp phức tạp và đặc biệt phức tạp.
Ngoài ra, Luật Thanh tra năm 2022 đã bổ sung quy định chi tiết liên quan đến trình tự thủ tục tiến hành thanh tra, thanh tra lại; xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra, căn cứ ra quyết định thanh tra, hồ sơ thanh tra…
Cuối cùng, quy định chuyển tiếp trong Luật Thanh tra năm 2022 có vấn đề cần lưu ý là các cuộc thanh tra có quyết định thanh tra được ban hành trước ngày Luật Thanh tra năm 2022 có hiệu lực thi hành thì tiếp tục thực hiện theo quy định của Luật Thanh tra năm 2010.
